استفاده جمهوری اسلامی ایران از کارآگاه‌ خصوصی آمریکایی علیه مسیح علی‌نژاد

حکومت‌های ایران و چین با سو‌ءاستفاده از کارآگاه‌های خصوصی در آمریکا، از طریق آن‌ها مخالفان خود را تعقیب می‌کنند. روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی که روز یکشنبه، ۱۳ نوامبر (۲۲ آبان)، منتشر شد، به این ماجرا اشاره می‌کند. در این گزارش با کارآگاهی خصوصی صحبت شده است که حکومت ایران او را بدون ‌اطلاع خودش [از ماهیت استخدام‌کننده و دلیل آن]، استخدام کرده بود تا در مورد مسیح‌ علی‌نژاد جاسوسی کند. 

یک مشتری ظاهرا معمولی به نام کیا صادقی به مایکل مک‌کیور، کارآگاه خصوصی در نیویورک، گفته بود که دنبال یکی از بدهکاران خود است که از دبی گریخته و در منطقه بروکلین در نیویورک ساکن است. از مک‌کیور خواسته شده بود که بیرون خانه‌ای در بروکلین کشیک دهد و از ورود و خروج افراد عکس بگیرد. مک‌کیور و همکارانش که به این کار مشغول شدند، به سرعت مورد توجه نیروهای پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) قرار گرفتند که مراقب همان خانه بودند؛ خانه‌ای که به زودی معلوم شد متعلق به مسیح علی‌نژاد و خانواده‌اش است. مک‌کیور به «نیویورک تایمز» گفته است که ماموران «اف‌بی‌آی» به او گفتند: «مشتری‌ تو آن کسی که فکر می‌کنی نیست. این‌ها آدم‌های ناجوری‌اند و مقاصد بدی دارند.»

این کارآگاه ۷۱ ساله بی‌آنکه خود بداند، از ماموران جمهوری اسلامی ایران فریب خورده بود. این ماموران خواهان عکس و فیلم باکیفیت از افراد ساکن خانه علی‌نژاد و خودرو‌های آن‌ها بودند. صادقی مشخصا گفته بود که خواهان عکس صورت افراد و پلاک خودروها، و در صورت امکان، تصویر پاکت‌های پستی‌ آنان است. 

جیمز ئی دنه‌هی، رئیس دفتر پلیس فدرال در نیوآرک ایالت نیوجرسی، که پیش‌تر رئیس بخش ضداطلاعات و سایبری این نهاد پلیسی در نیویورک بود، می‌گوید: «می‌ترسیدیم بخواهند او را بربایند و به ایران بازگردانند و احتمالا بکشند.»

اما این تنها نمونه از چنین مواردی نیست. بنجامین وایسر و ویلیام کی راشبام، خبرنگاران «نیویورک تایمز»، در گزارش خود به تفصیل نشان می‌دهند که دولت‌های استبدادی و مشخصا حکومت‌های چین و ایران، مدتی است می‌کوشند از کارآگاه‌های خصوصی رایج در غرب برای پیشبرد مقاصد خود استفاده کنند. این گزارش با استناد به اسناد دولت فدرال در دو سال گذشته، خبر می‌دهد که چنین مواردی علاوه بر نیویورک، در دو ایالت کالیفرنیا و ایندیانا نیز رخ داده است. به نظر می‌رسد که بیشتر این کارآگاه‌ها بدون ‌اطلاع از جزئیات ماجرا وارد کار شده‌اند و سپس با مقام‌های آمریکا همکاری کرده‌اند. اما چند نفر نیز متهم تشخیص داده شده و با اتهامات رسمی، محاکمه شده‌اند.

در مورد مسیح علی‌نژاد، دادستانی فدرال منهتن در ژوییه ۲۰۲۱ اتهام رسمی آدم‌ربایی را علیه یک مامور اطلاعاتی ایران و سه همکار او که همه‌ در ایران سکونت دارند، وارد کرد. صادقی یکی از این‌گونه ماموران حکومت جمهوری اسلامی ایران است که به استخدام کارآگاه‌هایی در آمریکا، کانادا، و بریتانیا متهم شده است. 

کارآگاه‌های خصوصی می‌گویند در عصر اینترنت، نگرانند که تحقیق و شناخت دقیق مشتریانشان به راحتی ممکن نیست؛ به‌ویژه اگر طرف مقابل، از نیروهای اطلاعاتی کارکشته باشد. وس بیردن، کارآگاه خصوصی در دالاس تگزاس که عضو «انجمن جهانی کارآگاه‌ها» با هزار عضو است، می‌گوید که این از معضلات پیش روی شاغلان این حرفه است. بهره‌گیری از کارگاه‌های خصوصی، راه جاسوسی نسبتا ارزانی برای دولت‌های خارجی به‌حساب می‌آید. در دادنامه پرونده مسیح علی‌نژاد می‌خوانیم که به مک‌کیور مجموعا فقط شش هزار دلار پرداخت شده است. 

به گفته ماموران «اف‌بی‌آی»، نیروهای جمهوری اسلامی ایران خواهان دریافت اطلاعات جزئی راجع به مسیح علی‌نژاد بودند؛ مثلا اینکه احساساتش و وضعیت روحی و حتی زبان بدنش چگونه است. مک‌کیور پس از اینکه متوجه نقش جمهوری اسلامی ایران شد، با «اف‌بی‌آی» همکاری کرد و ایمیل‌هایش را در اختیار پلیس آمریکا قرار داد. مقام‌های «اف‌بی‌آی» همکاری او را تایید کرده‌اند. مک‌کیور به هیچ‌گونه قانون‌شکنی متهم نیست و به فعالیت کارآگاهی خود ادامه می‌دهد. 

اما این در مورد همه صدق نمی‌کند. مایکل مک‌میهون، کارآگاه ۵۵ ساله که سال‌ها مامور پلیس نیویورک بود، در سال ۲۰۲۰ دستگیر شد. او متهم است که مامور غیرقانونی دولت چین بوده و با چند مورد اتهام آزار با تعقیب و دسیسه روبه‌رو است. به گفته دادستانی، مک‌میهون بخشی از تلاش دولت چین بوده است که می‌خواسته یک شهروند چینی ساکن ایالت نیوجرسی را به بازگشت به کشور وادار کند. 

مک‌میهون می‌گوید اصلا اطلاع نداشته است که دارد برای دولت چین کار می‌کند. او می‌گوید در سال ۲۰۱۶ درخواست یک مشتری زن را از طریق وب‌سایت خود پذیرفته که گفته است او خود از طرف مشتری‌ای در چین تماس می‌گیرد. این زن خواهان اطلاعاتی راجع به فردی در نیوجرسی بوده که به گفته او، پول یک شرکت ساخت‌و‌ساز چینی را دزدیده است. مک‌میهون این ماموریت را می‌پذیرد، اما چهار سال بعد ماموران «اف‌بی‌آی» او را در خانه‌اش در نیوجرسی بازداشت می‌کنند. وزارت دادگستری می‌گوید مک‌میهون بخشی از کارزاری از سوی دولت چین به نام «شکار روباه» بوده است و نقشی محوری در این کارزار داشته است. آن‌ها همچنین می‌گویند که او می‌دانسته فردی که از او جاسوسی می‌کند، تحت تعقیب دولت چین است، چون در زمان تحقیقاتش، لینکی از یک روزنامه انگلیسی‌زبان چینی را به خود ایمیل کرده که نام این فرد را در میان افراد تحت تعقیب در کارزار مبارزه با فساد دولت چین، ذکر کرده بوده است. 

روزنامه «نیویورک تایمز» با مسیح علی‌نژاد هم گفت‌وگو کرده است. او می‌گوید: «کیلومترها دور از وطنم، فردی مرا نظارت [و از من جاسوسی] می‌کند که حکومت ایران او را استخدام کرده است.»‌

مک‌کیور می‌گوید این درسی برای تمام کارآگاه‌ها است تا حواسشان را بیش از پیش جمع کنند. خود او می‌گوید صادقی هرگز به او توضیح نداده که اسم این «بدهکار» ساکن خانه چیست، و هرگز جوابی نگرفته است. او اینک می‌گوید باید بیشتر در این مورد حساسیت نشان می‌داد، چون اگر به اسم مسیح علی‌نژاد رسیده بود، تبعا به ماجرا پی می‌برد. مک‌کیور می‌گوید: «از من سو‌ء‌استفاده کردند.»