جان‌هایی که از دست رفت؛ عکس‌های برخی از کسانی که کشته شدند

این فهرست اسامی برخی از دانش‌آموزان و جوانانی است که در اعتراضات سراسری ایران کشته شده‌اند، اعتراضاتی که جسورانه‌ترین چالش علیه جمهوری اسلامی از زمان تأسیس آن در سال ۱۳۵۷ است.

خبرگزاری فعالان حقوق بشر ایران (هرانا) تخمین زده است که ۲۲۴ نفر در جریان یا در پی تظاهرات گسترده‌ای که در اعتراض به جان باختن مهسا امینی آغاز شده است جان خود را از دست داده‌اند. مهسا امینی به اتهام نقض قوانین حجاب بازداشت شده بود.

محدودیت شدید حکومت ایران بر جریان آزاد اطلاعات و گزارش‌دهی مستقل تعیین دقیق تعداد و هویت کشته شدگان را دشوار کرده است. بخش خبر بی‌بی‌سی به منظور تعیین اسامی و هویت ۴۵ مرد، زن و کودکی که جان خود را از دست داده‌اند از روش‌های تحقیقاتی استفاده کرده است.



انگیزه کمابیش تمام اعتراضات قبلی در جمهوری اسلامی، مشکلات اقتصادی بوده است اما حالا، در تحولی بی‌سابقه، زنان و به خصوص زنان جوان به خیابان‌ها آمده‌اند و شعاری که در این حرکت اعتراضی سر داده می‌شود «زن، زندگی، آزادی» اما نیروهای امنیتی به سرکوب تظاهرات پرداخته و تعدادی از زنان معترض هدف تیراندازی آنان قرار گرفته‌اند. نیکا شاکرمی و سارینا اسماعیل زاده، هر دو ۱۶ ساله، در تهران، پایتخت، و حومه آن کشته شدند.

نیکا شاکرمی در ۲۰ شهریورماه پس از اینکه به یکی از دوستانش گفت ماموران پلیس او را دنبال کرده‌اند، در تهران مفقود شد. در گواهی فوت او که بخش فارسی بی‌بی‌سی مشاهده کرده علت فوت «جراحات متعدد ناشی از ضربات جسم سخت» گزارش شده است.

گروه‌های حقوق بشری می‌گویند سارینا اسماعیل زاده، که برنامه‌هایی را در یوتیوب ضبط کرده بود، در نتیجه ضربات نیروهای امنیتی مسلح به باتوم در روز ۲۳ سپتامبر جان خود را از دست داد.


بی‌بی‌سی چگونه قربانیان را شناسایی کرد

جریان اطلاعات در ایران به شدت محدود است. اینترنت به طور مرتب سانسور می‌شود، سرعت اینترنت کاهش می‌یابد یا حتی قطع می‌شود.

روزنامه‌نگاران به خاطر گزارش حقایق مخالف دیدگاه حکومت تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند. به گفته فدراسیون بین‌المللی روزنامه نگاران، از آغاز اعتراضات کنونی ۲۴ خبرنگار بازداشت شده‌اند. حکومت همچنین یک کارزار سنگین انتشار اطلاعات نادرست را راه انداخته تا اعتبار سازمان‌هایی را که در صدد کشف حقیقت هستند زیر سئوال ببرد.روزنامه‌نگاران بخش مانیتورینگ، تیم‌های مقابله با انتشار اطلاعات نادرست و بخش فارسی بی‌بی‌سی اسامی جان‌باختگانی را که در این گزارش ذکر شده از منابع مورد اعتماد از جمله اسامی تایید شده توسط سازمان‌های حقوق بشری استفاده کرده و این اسامی را با پست‌های رسانه‌های اجتماعی کشته‌شدگان و اطلاعات به دست آمده از خانواده‌های جانباختگان انطباق دادند.

در این زمینه، گزارش‌ها و مطالب سمعی-بصری، مانند تصاویر و فیلم‌های مرگ، تشییع و تدفین پیکر جانباختگان و تدفین و تشییع جنازه به دقت بررسی و با گواهی فوت و سوابق و پرونده‌های رسمی قابل دسترس در آنلاین مقایسه شده است.

با برخی از خانواده‌ها که تحت فشار قرار گرفته بودند تا از گفتگو با خبرنگاران خودداری ورزند هم به طور مخفیانه تماس گرفته شده است.





در خیابان‌ها و مدارس سراسر ایران، زنان جوان و دختران دانش‌آموز روسری‌های اجباری خود را آتش می‌زنند و به این ترتیب، مستقیما ایدئولوژی حکومت روحانیون را به چالش می‌گیرند.دختران دانش‌آموز که ویدیوهایی را از برداشتن روسری خود در کلاس تهیه و به اشتراک ‌گذاشته‌اند به خیابان‌ها ریخته و بخشی کلیدی از جنبشی شده‌اند که رهبری آن را عمدتا دانشجویان برعهده گرفته‌اند. چنین اعتراضاتی توسط دانش‌آموزان دبیرستانی در ایران سابقه نداشته است.

روز ۳۰ سپتامبر، چندین کودک در استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرق ایران که بسیاری از اهالی آن از قوم بلوچ هستند کشته شدند. عفو بین‌الملل مقامات حکومتی ایران را به شلیک گلوله جنگی و قتل ده‌ها نفر در آن روز متهم کرده است. این واقعه ایرانیان را تکان داد. محمد رخشانی ۱۲ ساله، جوانترین دانش آموزی که جان باختن او توسط بخش خبر بی‌بی‌سی تایید شده، در همان روز کشته شد. امید سارانی ۱۳ ساله، سودیس کشانی و علی براهویی هر دو ۱۴ ساله، و سامر هاشم زهی، ۱۶ ساله نیز در همان واقعه جان خود را از دست دادند.

در نقاط دیگر ایران، امیرحسین بساطی، دانش‌آموز ۱۵ ساله در استان کرمانشاه واقع در شمال غرب ایران، و زکریا خیال و امین معرفت، هر دو ۱۶ ساله، در آذربایجان غربی، در شمال غرب ایران جان باختند.

بالاترین شمار قربانیان در مناطق اقلیت‌های قومی

تحقیقات بخش خبر بی‌بی‌سی کشتن معترضان در سراسر ایران را تایید کرده است، اما اعضای اقلیت‌های قومی، که مدت‌ها با سرکوب و خشونت سیاسی مواجه بوده‌اند، بیشتر هدف قرار گرفته‌اند.



علاوه بر کشتار وسیع در استان سیستان و بلوچستان، بخش خبر بی‌بی‌سی تعداد زیادی از کشته‌شدگان در مناطق عمدتا کردنشین را شناسایی کرده است. این مناطق به خصوص دستخوش تنش بوده‌اند. کشته‌شدگان تایید شده در مناطق کردنشین عبارتند است:
استان کرمانشاه: رضا شهپرنیا ۲۰ ساله و سعید محمدی ۲۱ ساله
استان کردستان، غرب ایران: رضا لطفی ۲۰ ساله، محسن محمدی ۲۸ ساله، فریدون محمودی ۳۲ ساله و فواد قدیمی چهل و چند ساله
مهسا امینی که سه روز پس از دستگیری در ۱۶ سپتامبر در بازداشت درگذشت، از کردستان ایران بود.

با پیاده کردن آمار کشته‌شدگان که بی‌بی‌سی تایید کرده روی نقشه ایران، مشخص می‌شود که این آمار سراسر کشور را در بر می‌گیرد اما تمرکز این آمار در مناطق شمال غرب، تهران و سیستان و بلوچستان در جنوب شرق بیشتر است.

اعضای نیروهای امنیتی

جمهوری اسلامی کشتن معترضان «مسالمت آمیز» را رد کرده و گفته است که بیش از ۲۰ نفر از نیروهای امنیتی این کشور کشته شده‌اند.



گزارش از شایان سرداری زاده، تولید و روزنامه نگاری تصویری توسط لوسی راجرز، دومینیک بیلی و رافائل چاکون. گرافیک توسط مارک برایسون، مت توماس و اروان ریوولت.