از کانال تلگرام بابک غفوری آذر

https://t.me/babakgha/3361


این تکرار عکس‌ها و نقش‌های دوران قبل از بازگشت، در نوشتن و یاد کردن از سعید راد حقیقتی آشکار از کارنامه و تصویر به جا مانده از این بازیگر بیان می‌کند.



تکرار عکس‌های «تنگنا» و «صادق کرده» و «صبح روز چهارم» و «خط قرمز» و «عقاب‌ها» و نوشتن از آنها، واجد مفهومی روشن از ناکامی بازگشت یکی از آن «رفته»‌ها در دورانی است که همچنان دوگانه «رفتن» و «ماندن» سایه به شدت سنگینی نه بر فرهنگ و هنر ایران که بر کل زیست اجتماعی ایرانیان دارد. حاصل رفتن چیست و تاثیر ماندن کدام است؟

«دوئل» و «گیرنده» و «چ» و «پایان خدمت» و «ترور خاموش» و «دل» و «گیلدخت» بر کارنامه سعید راد چه اضافه کرد؟ این سئوال در این ساعت‌ها که سیل پیام‌های تسلیت مسئولان فرهنگی و هنری جمهوری اسلامی درباره سعید راد روان است و صحبت‌های تمجیدآمیز او از حکومت و افراد مطلوبش بازنشر و یادآور می‌شود، می‌تواند در جهت‌دهی بحث دشوار «رفتن و ماندن» برای مدتی به کار آید. بحث، اینجا احتمالا به کارکرد و قدرت ایدئولوژی می‌رسد که ضد قهرمان عاصی دهه ۵۰ و خلبان قهرمان (خلق شده بر مبنای همان مدل سینمای قبل) سال‌های ابتدایی دهه ۶۰ را برای بیان مضامین دلخواه دوران جدید به کار می‌بندد و الگوی مطلوبی از سرنوشت «برگشته»ها ارائه می‌دهد.



نسل ما اما تصویرش را در آن دوگانه خاص دهه‌های ۶۰ و ۷۰ به یاد می‌‌‌آورد که او را در آن وی‌اچ‌اس‌های بدکیفیت می‌دید و به داستان بزرگ‌ترها درباره شنیده‌هایشان از شیوه رفتنش و سرنوشت فعلی‌اش فکر می‌کرد. وقتی در سال‌های اوج اصلاحات دوباره تصویرش را دید و صحبت‌هایش از سختی‌های دوران غربت و عدم استقبال ایرانیان مهاجر از نمایش «آخرین بازی» را شنید، به وجد آمد و به شکل‌گیری دوران تازه (شبیه آنجه در فضای آن زمان جاری بود) امیدوار شد. مانده بود تا طعم تلخ سیاست را بچشد و ببیند که با بازیگر دوران خاص سینمای ایران و زندگی خودمان چه بازی‌ها دارد. حالا در روز مرگ سعید راد به همان تصویری که از مامور امنیتی در «خط قرمز» خلق کرد فکر می‌کنیم که کمی از پیچیدگی‌های سیاست در سرزمین ایران را در خود داشت.

و می‌شود آن بحث کذایی را با این سئوال بغرنج‌تر کرد: اگر بازنمی‌گشت چه می‌شد و چه تصویری از خود به جا می‌گذاشت؟
@babakgha