دو روایت از شکنجه در زندان‌های ایران در جشنواره فیلم برلین


مهران تمدن در دو مستند «جایی که خدا نیست» و «بدترین دشمن من» با سه زندانی سیاسی سابق مصاحبه می‌کند

ایندیپندنت فارسی
چهارشنبه ۳ اسفند ۱۴۰۱ برابر با ۲۲ فِورِیه ۲۰۲۳ ۱۲:۰۰


به گفته تمدن، این مستندها بیننده را وارد دنیای قربانیان شکنجه می‌کند‌ـ MAXIMILIAN SCHWARZ/REUTERS

فیلم «جایی که خدا نیست»، ساخته مهران تمدن، روایت شکنجه زندانیان سیاسی سابق در ایران است و کارگردان از مصاحبه‌شوندگان می‌خواهد وحشت و هراس دوران حبس را مرور کنند.

این مستند که در جشنواره فیلم برلین اکران شد، یکی از دو مستند تمدن در این جشنواره است که به بدرفتاری و شکنجه در زندان‌های ایران می‌پردازد.

تمدن به رویترز می‌گوید: «همین الان هم دارد اتفاق می‌افتد. مطمئنم که امشب یک نفر به همان شیوه شکنجه می‌شود.»

این فیلم در انباری متروکه در پاریس ضبط شده است و در سلول‌ها و اتاق‌های بازجویی چوبی، با سه زندانی مصاحبه می‌شود.

یکی از مصاحبه‌شوندگان می‌گوید پیش از آنکه رقبایش که روابط دولتی داشتند به او اتهام جاسوسی بزنند، یک شرکت اجاره تجهیزات ویدیویی داشت. او شرح می‌دهد پاهایش را با کابل برق می‌بستند، که پوستش را زخمی می‌کرد، و او را در وضعیت «بقچه‌پیچ» نگه می‌داشتند، حالتی که با دست‌های بسته و پاهای جمع‌شده صورتش به زمین بود.

یک زندانی سابق دیگر با چشمانی اشکبار تعریف می‌کند که یک شکنجه‌گر ریزجثه اما آزارگر که به «آقای مجازات» معروف بود او و سایر زندانیان زن را کتک می‌زد.

تقی رحمانی، روزنامه‌نگار، که چند بار زندانی شده است، شرح می‌دهد چگونه در سلولی کوچک سعی می‌کرد سلامت روانش را حفظ کند.

به گفته تمدن، هدف فیلم این است که زندانبانان را با بی‌رحمی و قساوت خودشان مواجه کند.

او در ادامه می‌افزاید: «یک هدف این است که آنچه در ایران رخ می‌دهد نشان داده شود. هدف دوم این است که بازجوها خودشان را در آینه ببینند.»

زندان اوین، بدنام‌ترین زندان ایران، در سال‌های اخیر بارها تیتر اخبار شده است. در سال ۲۰۲۱، شانزده ویدیو از این زندان به بیرون درز کرد و بدرفتاری شدید با زندانیان را به تصویر کشید، به‌طوری که مهدی حاج محمدی، رئیس سازمان زندان‌های ایران، مسئولیت این موضوع را پذیرفت و در توییتی، این صحنه‌ها را «رفتار غیرقابل‌قبول» خواند.

تمدن در «بدترین دشمن من»، مستند دیگرش که در جشنواره برلیناله اکران شد، از این سه پناهنده سیاسی می‌خواهد که نقش ماموران جمهوری اسلامی را بازی کنند و از او بازجویی کنند.

به گفته تمدن، این مستندها بیننده را وارد دنیای قربانیان شکنجه می‌کند.

او به رویترز می‌گوید: «ما در مستند واقعا نمی‌توانیم خشونت را نشان دهیم، می‌توانیم؟ مسئله مهم این است که بیننده را در سینما با این تجربه همراه کرد.»