زنگ تخریب بافت تاریخی شیراز دوباره به صدا درآمد؛
خطر تخریب بیش از ۸٠ بنای نفیس تاریخی

: منتشر شده در 05/02/2023

بافت تاریخی شیراز در خطر تخریب قرار دارد

به گزارش شرق، شاهدان گفته اند که فردی به‌عنوان نماینده اداره راه و شهرسازی در حرم شاه‌چراغ، شخصاً به در خانه‌ها رفته است و ساکنان را تهدید کرده که باید از خانه خارج شوند وگرنه آب و برق را قطع کرده و خانه را روی سرشان خراب می‌کنند.


بافت تاریخی شیراز در خطر تخریب قرار دارد © Réseaux sociaux
متن توسط: ار.اف.ای
۵ دقیقه

در حالیکه به نظر می رسد تخریب بافت تاریخی شیراز بدون توجه به مختصات ملی و هویتی این شهر به زودی آغاز می شود، کارشناسان دربارۀ تبعات ملی و بین‌المللی این اقدام که قرار است بافت تاریخ شیراز را شرحه‌شرحه کند، هشدار داده و بار دیگر تأکید کرده اند که تخریب بناهای ثبت ملی و تاریخی غیرقانونی است.


روزنامۀ شرق در گزارشی که روز یکشنبه ۱۶ بهمن منتشر شده است، به نقل از غلامحسین معماریان استاد دانشگاه علم و صنعت، نوشته است که به‌زودی بافت تاریخی شیراز تخریب خواهد شد.

بر اساس این گزارش، بافت تاریخی شیراز مانند یک گوشت قربانی به دست طرح‌های توسعه تکه‌تکه می‌شود و هر‌چقدر هم مقامات ایران به تکذیب ادامه دهند، اسناد و گزارش‌های میدانی خبر از آغاز تخریب‌ها می‌دهد.

در این گزارش آمده است که پس از آغاز اعتراضات جاری در ایران و فعالیت‌ها و اعتراضات گروهای کارشناسی، این طرح مسکوت باقی ماند و استاندار فارس نیز تخریب بافت تاریخی شیراز را شایعه دانست و مدعی شد: «به‌هیچ‌وجه قصد تخریب بناهای ثبتی و دارای ارزش را نداریم و فقط بناهای بی‌ارزش را تخریب می‌کنیم».

این در حالیست که غلامحسین معماریان استاد دانشگاه علم و صنعت، در جریان بازدید اخیر خود از بافت تاریخی شیراز، با مردی که خود را پیمانکار تخریب از سوی شهرداری معرفی کرده، ملاقات کرده است.

به گزارش شرق، نامۀ دستور تخریب به شورای تأمین استان آمده است و اخطار هم داده شده و در فاز اول ۶٠ پلاک از سه روز آینده تخریب خواهد شد. همچنین خانه‌هایی که مالک یا مستأجر داخل آنها بود، این امر را تأیید کرده اند.

به گزارش شرق، شاهدان گفته اند که فردی به‌عنوان نماینده اداره راه و شهرسازی در حرم شاه‌چراغ، شخصاً به در خانه‌ها رفته است و ساکنان را تهدید کرده که باید از خانه خارج شوند وگرنه آب و برق را قطع کرده و خانه را روی سرشان خراب می‌کنند.

به رغم تمام تکذیب‌ها، از سخنگوی دولت گرفته تا استانداری و وزیر میراث فرهنگی، ساکنان ۶۰ خانه تاریخی که فراتر از خط پیشنهادی میراث است نیز هشدار تخریب سه‌روزه دریافت کردند.

محمدمهدی کلانتری دانشجوی دکترای مرمت از دانشگاه علم و صنعت و رئیس پویش حفظ بافت تاریخی شیراز در این زمینه گفت: این شواهد نشان می‌دهد که فرایند تخریب آغاز شده و تکذیب‌ها واقعیت ندارند: «گفتار و کردار آقایان در مواجهه با بافت تاریخی یکی نیست؛ یعنی به رسانه یک چیز می‌گویند‌ اما در عمل کار دیگری انجام می‌دهند».

این در حالی است که بر اساس مصوبه کمیسیون ماده ۵، بناهای ثبت ملی و واجد ارزش تاریخی نباید تخریب شوند و به گفته کارشناسان کل این کار فراقانونی و غیر‌قانونی است.

غلامحسین معماریان در این زمینه گفت: «هدفشان این است که کل ۵٧ هکتار را به‌صورت بولدوزری تخریب کنند؛ چون به کل ساکنان ۵٧ هکتار هشدار دادند و در‌حال تملک این بخش هستند؛ می‌خواهند از حرم شاهچراغ تا سید‌علاءالدین حسین یک صحن هشت‌هکتاری بسارند که اگر اجرائی شود، بیش از ۸٠ بنای نفیس تاریخی تخریب می‌شود اما برایشان مهم نیست».

تخریب بافت تاریخی به اسم توسعه حرم

نام این طرح ۵٧ ‌هکتاری طرح «توسعه حرم شاهچراغ‌« است اما کارشناسان هشدار می‌دهند در‌واقع به اسم حرم و با هزینه‌کردن از نام شاهچراغ قرار است‌ بافت تاریخی نابود شود.

معماریان در‌این‌باره می‌گوید: «قرار بود دو حرم را به هم متصل کنند. شهرداری هشت هکتار را تخریب کرد اما همه را سالن شورای شهر، مجتمع تجاری، هتل و پارکینگ ساخت. این طرح جدید بهانه‌ای است تا ملک‌های بدون مشتری را آب کنند»

کلانتری درباره تبعات اجتماعی این تخریب می‌گوید: «این خانه‌ها متری ١۰ ‌میلیون از مردم خریداری شده و قرار است تبدیل به قبرهایی سه‌طبقه شود و دوباره همان را گران‌تر به مردم خواهند فروخت».

وی افزود: «می‌گویند قصدمان بهره‌بروی مالی نیست و نمی‌خواهیم پاساژ بسازیم؛ این هم واقعیت ندارد. تبعات فرهنگی هم دارد. متأسفانه به اسم حرم این کار انجام می‌شود. کدام باور اجازه می‌دهد که اموال مردم را به این شکل بگیرند و برای این اهداف تخریب کنند. وقتی زمین را به زور تصاحب کنید، این زمین غصبی است».

آغاز طرح تخریب بافت تاریخی شیراز در دولت رئیسی

بر اساس این گزارش به رغم آنکه تخریب ها و قلع و قمع بافت تاریخی شیراز به دهه ها قبل بازمی گردد، پاییز سال گذشته در جریان بازدید استانی رئیسی از شیراز، اعلام شد که طرح ۵۷ هکتاری به‌عنوان یک طرح بر زمین مانده باید مجدداً اجرا شود و کابوس تخریب گسترده دوباره برای فعالان میراث، دوست‌داران فرهنگ و هنر ایرانی آغاز شد.

محمدمهدی کلانتری رئیس پویش حفظ بافت تاریخی شیراز در این زمینه گفت: «بعد از آن سفر استانی، مصیبت بار دیگر آغاز شد». وی افزود که به رغم اعتراضات، در جلسه استانی ابراهیم رئیسی در سال گذشته مصوب شد که طرح ۵۷ هکتاری از شورای عالی معماری و شهرسازی به استانداری فارس تفویض اختیار شود؛ مصوبه‌ای که می‌تواند سرنوشت این بافت ارزشمند را برای همیشه تغییر دهد.

کلانتری در‌این‌باره می‌گوید: «تفویض اختیار بسیار خطرناک است؛ چون همیشه شورای عالی طرح‌ها را به‌اصطلاح چکش‌کاری کرده و جلوی یک‌سری اتفاقات ناگوار را می‌گرفت؛ ولی وقتی تفویض اختیار صورت گرفت؛ یعنی خودتان در استان هر کاری می‌خواهید انجام دهید».

وقتی وزارت میراث فرهنگی موافق تخریب است

به گفتۀ محمدمهدی کلانتری، وزارت میراث فرهنگی که در قبال بافت‌های تاریخی و بناهای واجد ارزش وظیفه دارد، کلا وظایفش را زیر پا گذاشته است. همچنین شورای شهر نه‌تنها مانع نشده بلکه خودش با این قضیه همراه است. تولیت دو حرم، امام‌جمعه، استانداری و نماینده مجلس شورای شهر نیز همه موافق تخریب هستند حتی سال گذشته در نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستند که این تخریب انجام شود.

ضرغامی وزیر میراث فرهنگی نیز در بازدید میدانی اعلام کرده که اینجا بافت فرسوده است و این پلاک‌ها باید تعیین تکلیف شوند و آنها را از ثبت تاریخی درآورند.